সামাজিক মাধ্যমৰ বহুল প্ৰচলনে অসমৰ ৰাজনৈতিক পৰিবেশৰ পৰিৱৰ্তন আনিছেনেকি?

 

সামাজিক মাধ্যমৰ বহুল প্ৰচলনে অসমৰ ৰাজনৈতিক পৰিবেশত উল্লেখযোগ্য পৰিৱৰ্তন আনিছে। এই পৰিৱৰ্তনসমূহৰ ইতিবাচক আৰু নেতিবাচক দুয়োটা দিশ আছে। শেহতীয়া বছৰবোৰত ফেচবুক, টুইটাৰ (বৰ্তমান এক্স), হোৱাটছএপ আৰু ইউটিউবৰ দৰে প্লেটফৰ্মৰ ব্যৱহাৰে ৰাজনৈতিক প্ৰচাৰ, জনমত গঠন, আৰু ৰাজনৈতিক কাৰ্যকলাপৰ ধৰণৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে। অসমৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত এই পৰিৱৰ্তনসমূহক বিভিন্ন দিশৰ পৰা বিশ্লেষণ কৰিব পাৰি

সামাজিক মাধ্যম সমূহ এতিয়া যেন ৰাজনৈতিক প্ৰচাৰৰ নতুন মাধ্যম। সামাজিক মাধ্যমে ৰাজনৈতিক দল আৰু নেতাসকলৰ বাবে এটা শক্তিশালী প্ৰচাৰৰ মঞ্চ হিচাপে কাম কৰিছে। অসমৰ ৰাজনৈতিক দলসমূহে, যেনে- ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি (বিজেপি), কংগ্ৰেছ, অসম গণ পৰিষদ (এজিপি), আৰু অন্যান্যই, নিৰ্বাচনৰ সময়ত তেওঁলোকৰ নীতি-কাৰ্যসূচী, উন্নয়নৰ কাম-কাজ, আৰু প্ৰতিশ্ৰুতি জনসাধাৰণৰ মাজলৈ লৈ যাবলৈ সামাজিক মাধ্যমৰ ব্যাপক ব্যৱহাৰ কৰিছে। উদাহৰণস্বৰূপ, বিজেপিৰ নেতা অমিত শ্বাহে ২০২১ চনৰ নিৰ্বাচনৰ সময়ত সামাজিক মাধ্যমৰ জৰিয়তে অসমৰ উন্নয়নৰ কথা উল্লেখ কৰি পোষ্ট শ্বেয়াৰ কৰিছিল, যিয়ে দলটোৰ প্ৰচাৰৰ পৰিধি বৃদ্ধি কৰিছিল।

সামাজিক মাধ্যমৰ জৰিয়তে দলসমূহে নিজৰ বাৰ্তা দ্ৰুত আৰু কম খৰচত জনসাধাৰণৰ মাজলৈ লৈ যাব পাৰে। ভিডিঅ’, ছবি, আৰু পোষ্টৰ জৰিয়তে তেওঁলোকে ভোটাৰৰ মনোযোগ আকৰ্ষণ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। কিন্তু এই মাধ্যমৰ

নেতিবাচক দিশ সমূহো আমি মন কৰিব লাগিব। এই মাধ্যমত মিছা তথ্য বা গুজবৰ প্ৰচাৰো সমানেই সহজ। অসমৰ দৰে সংবেদনশীল ৰাজ্যত, য’ত জাতিগত আৰু সাংস্কৃতিক বিষয়বোৰ সংবেদনশীল, তেনে ক্ষেত্ৰত সামাজিক মাধ্যমত ভুৱা খবৰৰ বহুল প্ৰচাৰে সমাজত বিভিন্ন স্তৰত বিভাজনৰ সৃষ্টি কৰিব পৰাৰ সম্ভাৱণা অধিক।

সামাজিক মাধ্যমে অসমৰ জনমত গঠনত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে। তৰুণ সম্প্ৰদায়ৰ মাজত সামাজিক মাধ্যমৰ ব্যৱহাৰ বৃদ্ধি পোৱাৰ লগে লগে ৰাজনৈতিক বিষয়ত তেওঁলোকৰ মতামত গঠনত এই মাধ্যমৰ প্ৰভাৱ বৃদ্ধি পাইছে। উদাহৰণস্বৰূপ, অসমৰ সীমান্ত সমস্যা, বিদেশী নাগৰিক চিনাক্তকৰণ, আৰু এন আৰ চি (NRC)ৰ দৰে বিষয়সমূহ সামাজিক মাধ্যমত তীব্ৰ আলোচনাৰ বিষয় হৈ পৰিছে। এনে আলোচনাই জনসাধাৰণৰ মাজত সজাগতাৰ সৃষ্টি কৰাৰ লগতে মতভেদৰো সৃষ্টি কৰিছে।

সামাজিক মাধ্যমৰ জৰিয়তে ৰাজনৈতিক নেতা আৰু সংগঠনে তেওঁলোকৰ মতাদৰ্শ দ্ৰুতভাৱে জনসাধাৰণৰ মাজত প্ৰচাৰ কৰিব পাৰে। উদাহৰণস্বৰূপ, অসমৰ জাতীয়তাবাদী আন্দোলনৰ সৈতে জড়িত বহুতো সংগঠনে সামাজিক মাধ্যমত তেওঁলোকৰ কাৰ্যকলাপৰ বিষয়ে তথ্য শ্বেয়াৰ কৰে।

সামাজিক মাধ্যমত অত্যধিক স্বাধীনতাৰ ফলত কেতিয়াবা মতবিৰোধ বা সংঘাতৰ সৃষ্টি হয়। অসমৰ ৰাজনৈতিক পৰিবেশত, য’ত জাতিগত আৰু ভাষিক বিভিন্নতা এক গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়, এনে মতবিৰোধে সামাজিক স্থিতিশীলতাৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে।

অসমৰ তৰুণ সম্প্ৰদায়ৰ মাজত সামাজিক মাধ্যমৰ জনপ্ৰিয়তা অত্যন্ত বেছি। ফলত, ৰাজনৈতিক দলসমূহে তৰুণ ভোটাৰৰ মনোযোগ আকৰ্ষণৰ বাবে সামাজিক মাধ্যমক এক প্ৰধান হাতিয়াৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছে। বিভিন্ন ৰাজনৈতিক দলৰ তৰুণ নেতাসকলে নিজৰ ফেচবুক পেজ, টুইটাৰ একাউণ্ট, আৰু ইউটিউব চেনেলৰ জৰিয়তে তৰুণসকলৰ সৈতে সংযোগ স্থাপনৰ চেষ্টা কৰিছে।

এই পদ্ধতিয়ে তৰুণসকলক ৰাজনীতিৰ প্ৰতি আগ্ৰহী কৰি তুলিছে আৰু তেওঁলোকৰ মাজত ৰাজনৈতিক সজাগতা বৃদ্ধি কৰিছে।

কিন্তু, সামাজিক মাধ্যমত অত্যধিক প্ৰচাৰে তৰুণসকলৰ মাজত বিভ্ৰান্তিৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। উদাহৰণস্বৰূপ, অতিৰঞ্জিত পোষ্ট বা ভুৱা খবৰে তৰুণ ভোটাৰৰ মতামতক ভুল দিশত প্ৰভাৱিত কৰিব পাৰে।

অসমৰ ৰাজনৈতিক পৰিবেশত সামাজিক মাধ্যমৰ প্ৰভাৱৰ এটা নেতিবাচক দিশ হৈছে সামাজিক বিভাজনৰ সম্ভাৱনা। বিশেষকৈ জাতিগত, ভাষিক, আৰু ধৰ্মীয় বিষয়ৰ ওপৰত সামাজিক মাধ্যমত হোৱা আলোচনাই মতৰ সংঘাতৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। উদাহৰণস্বৰূপ, বিদেশী নাগৰিকৰ বিষয় বা চি এ এ (CAA)ৰ দৰে সংবেদনশীল বিষয়ৰ ওপৰত সামাজিক মাধ্যমত হোৱা তৰ্কই জনসাধাৰণৰ মাজত বিভাজনৰ সৃষ্টি কৰিছে।

 ২০২৫ চনৰ জুন মাহত এজন ব্যৱহাৰকাৰীয়ে এক্সত পোষ্ট কৰিছিল যে অসমৰ ৰাজনীতি “লেতেৰা” হৈ পৰিছে আৰু জাতীয়তাবাদৰ নামত কিছুমানে সস্তীয়া জনপ্ৰিয়তাৰ পিছত লাগিছে। এই ধৰণৰ পোষ্টে ৰাজনৈতিক আলোচনাৰ মানদণ্ডৰ ওপৰত প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰিছে।

সামাজিক মাধ্যমৰ জৰিয়তে অসমৰ স্থানীয় বিষয়সমূহ, যেনে- বানপানী, নদীবান্ধ, অৱৈধ অনুপ্ৰৱেশ, আৰু পৰিৱেশৰ সমস্যাৰ ওপৰত জনসাধাৰণৰ মাজত সজাগতা বৃদ্ধি পাইছে। ৰাজনৈতিক দল আৰু সামাজিক সংগঠনসমূহে এই বিষয়সমূহৰ ওপৰত সামাজিক মাধ্যমত আলোচনাৰ জৰিয়তে জনমত গঠনৰ চেষ্টা কৰিছে। উদাহৰণস্বৰূপ, বাংলাদেশৰ পৰা হোৱা অৱৈধ অনুপ্ৰৱেশৰ বিষয়ে সামাজিক মাধ্যমত হোৱা আলোচনাই অসমৰ ৰাজনৈতিক পৰিবেশত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে।

সামাজিক মাধ্যমৰ ব্যৱহাৰে যদিও ৰাজনৈতিক সজাগতা বৃদ্ধি কৰিছে, ই কিছুমান নেতিবাচক প্ৰভাৱো আনিছে । মিছা তথ্যৰ প্ৰচাৰ এইবোৰৰ ভিতৰত অন্যতম। অসমৰ দৰে ৰাজ্যত, য’ত জাতিগত আৰু সাংস্কৃতিক বিষয় সংবেদনশীল, মিছা তথ্যৰ প্ৰচাৰে সামাজিক অস্থিৰতাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।

অতিৰঞ্জিত প্ৰচাৰ সামাজিক মাধ্যমৰ অন্য এক দুৰ্বলতা। ৰাজনৈতিক দলসমূহে সামাজিক মাধ্যমত অতিৰঞ্জিত তথ্য বা প্ৰতিশ্ৰুতি প্ৰচাৰ কৰি ভোটাৰক বিভ্ৰান্ত কৰিব পাৰে। সংবেদনশীল বিষয়ৰ ওপৰত অত্যধিক আলোচনাই সমাজত বিভাজনৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে, যিটো অসমৰ দৰে বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ ৰাজ্যৰ বাবে বিপদজনক।

সামাজিক মাধ্যমৰ বহুল প্ৰচলনে অসমৰ ৰাজনৈতিক পৰিবেশত ইতিবাচক আৰু নেতিবাচক দুয়োটা দিশৰ পৰিৱৰ্তন আনিছে। সামাজিক মাধ্যমে অসমৰ ৰাজনৈতিক পৰিৱেশক অধিক গতিশীল আৰু অংশগ্ৰহণমূলক কৰি তুলিছে। ই ৰাজনৈতিক প্ৰচাৰৰ পৰিধি বৃদ্ধি কৰিছে, তৰুণ ভোটাৰৰ মাজত সজাগতাৰ সৃষ্টি কৰিছে, আৰু স্থানীয় বিষয়ৰ ওপৰত আলোচনাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিছে। কিন্তু, মিছা তথ্যৰ প্ৰচাৰ, সামাজিক বিভাজন, আৰু অতিৰঞ্জিত প্ৰচাৰৰ দৰে সমস্যাই এই পৰিৱৰ্তনৰ নেতিবাচক দিশসমূহ প্ৰকাশ কৰিছে। ইয়াৰ অপব্যৱহাৰৰ ফলত বিভাজন, মিছা তথ্য, আৰু মেৰুকৰণৰ সমস্যাও সৃষ্টি হৈছে। অসমৰ ৰাজনৈতিক পৰিবেশত সামাজিক মাধ্যমৰ ইতিবাচক প্ৰভাৱৰ সুবিধা গ্ৰহণ কৰাৰ লগতে ইয়াৰ নেতিবাচক প্ৰভাৱৰ পৰা সাৱধান হোৱাটো অতি জৰুৰী। সামাজিক মাধ্যমৰ দায়িত্বশীল আৰু নিয়ন্ত্ৰিত ব্যৱহাৰ সকলো পক্ষৰ বাবে সময়ৰ আহ্বান। ৰাজনৈতিক দল, নাগৰিক সমাজ, আৰু চৰকাৰৰ পৰা সচেতনতা বৃদ্ধি আৰু মিছা তথ্য নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰাটো এই ক্ষেত্ৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ।

 

টুৱাৰাম দত্ত

 

 

ভোটৰ যুঁজ, ক্ষমতাৰ বাণিজ্য: ৰাজনীতিৰ নতুন সংজ্ঞা

 

এসময়ত ৰাজনীতি আছিল জনসেৱাৰ পবিত্ৰ মঞ্চ, য’ত নেতাসকলে সমাজৰ কল্যাণৰ বাবে নিজৰ জীৱন উৎসৰ্গা কৰিছিল। সাধাৰণ জীৱনযাপনৰ মাজেৰে তেওঁলোকে জনতাৰ দুখ-দুৰ্দশা অনুভৱ কৰি শিক্ষাৰ প্ৰসাৰ, দীন-দুখীয়াৰ সাহায্য আৰু সমাজৰ উন্নতিৰ বাবে কাম কৰিছিল। কিন্তু আধুনিক যুগত ৰাজনীতিৰ সেই আদৰ্শমূলক স্বৰূপ ক্ৰমশঃ লোপ পাইছে। আজিৰ ৰাজনীতি যেন এখন সুসংগঠিত ব্যৱসায়িক প্ৰতিষ্ঠান, য’ত ভোট হৈ পৰিছে লেনদেনৰ মাধ্যম, ভোটাৰ হৈ পৰিছে গ্ৰাহক, আৰু ক্ষমতা অৰ্জন হৈ পৰিছে মূল লক্ষ্য।

ৰাজনৈতিক দলসমূহে নিজকে জনসাধাৰণৰ সেৱক হিচাপে প্ৰচাৰ কৰিলেও, তেওঁলোকৰ কাৰ্যকলাপত ব্যৱসায়িক মানসিকতাৰ ছাপ স্পষ্ট। নিৰ্বাচনৰ সময়ত দলসমূহে প্ৰতিশ্ৰুতিৰ পেকেজ আগবঢ়ায়, যিবোৰ প্ৰায়ে জনতাৰ আৱেগ, ধৰ্মীয় চিন্তাধাৰা, বা জাতিগত বিষয়ৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি গঢ়া হয়। উদাহৰণস্বৰূপ, কিছুমান নিৰ্বাচনত দেখা গৈছে যে ৰাজনৈতিক দলসমূহে গ্ৰাম্য অঞ্চলত বিনামূলীয়া খাদ্য, ধন, বা স্থানীয় উন্নয়নৰ প্ৰতিশ্ৰুতিৰ জৰিয়তে ভোটাৰক আকৰ্ষণ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে। কিন্তু এই প্ৰতিশ্ৰুতিসমূহৰ বহুতো বাস্তৱায়নৰ সম্ভাৱনা নাথাকে, কেৱল নিৰ্বাচনৰ আগতে জনমত গঢ়ি তুলিবলৈ এইবোৰ কৌশল হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ঠিক যেনেকৈ কোনো ব্যৱসায়ীয়ে নিজৰ পণ্য বিক্ৰীৰ বাবে বিজ্ঞাপনৰ জৰিয়তে গ্ৰাহকক মোহিত কৰে, ৰাজনৈতিক দলসমূহেও সামাজিক মাধ্যম, টেলিভিছন, আৰু বিজ্ঞাপনৰ কৌশলী ব্যৱহাৰৰ জৰিয়তে ভোটাৰৰ মানসিকতা প্ৰভাৱিত কৰে।

নিৰ্বাচন এতিয়া কেৱল জনমতৰ প্ৰকাশ নহয়, বৰঞ্চ এক তীব্ৰ যুদ্ধৰ দৰে হৈ পৰিছে। এই যুদ্ধত জয়ী হ’বলৈ ৰাজনৈতিক দলসমূহে বিভিন্ন অনৈতিক পন্থাৰ আশ্ৰয় লয়। প্ৰতিপক্ষৰ বিৰুদ্ধে মিছা সংবাদ, ভুৱা ভিডিঅ’, আৰু অপপ্ৰচাৰৰ ব্যৱহাৰ এতিয়া সাধাৰণ। কিছুমান ক্ষেত্ৰত দেখা গৈছে যে নিৰ্বাচনৰ সময়ত প্ৰতিদ্বন্দ্বীৰ বিৰুদ্ধে সামাজিক মাধ্যমত মিছা তথ্য প্ৰচাৰ কৰি জনমতক বিভ্ৰান্ত কৰাৰ প্ৰচেষ্টা চলোৱা হয়। এনে কৌশলে গণতন্ত্ৰৰ মূল ভেঁটিৰ ওপৰত প্ৰশ্নবোধকৰ সৃষ্টি কৰিছে। ইয়াৰ উপৰিও, ধনৰ প্ৰলোভন, জাতি-ধৰ্মৰ ভিত্তিত বিভাজন, আৰু ক্ষণস্থায়ী সুবিধাৰ প্ৰতিশ্ৰুতিৰ জৰিয়তে ভোটাৰক প্ৰভাৱিত কৰাৰ প্ৰচেষ্টা চলি থাকে। এই সকলোৰে মূল উদ্দেশ্য হৈছে ক্ষমতা অৰ্জন, কিন্তু প্ৰশ্ন হৈছে—এই ক্ষমতা কাৰ বাবে? জনসাধাৰণৰ কল্যাণৰ বাবে, নে নিজৰ স্বাৰ্থৰ বাবে?

নিৰ্বাচনৰ পিছত ৰাজনীতিৰ প্ৰকৃত খেল আৰম্ভ হয়। জনসেৱাৰ উদ্দেশ্যে নিৰ্বাচিত নেতাসকলৰ লক্ষ্য প্ৰায়ে ব্যক্তিগত আৰু দলীয় স্বাৰ্থৰ দিশে ঢাল খায়। ৰাজহুৱা সম্পদৰ অপব্যৱহাৰ, চুক্তি-টেণ্ডাৰৰ বাণিজ্য, আৰু স্বজনপোষণৰ ঘটনা এতিয়া সাধাৰণ হৈ পৰিছে। উদাহৰণস্বৰূপ, কিছুমান ক্ষেত্ৰত দেখা গৈছে যে চৰকাৰী প্ৰকল্পৰ চুক্তি নিৰ্বাচিত নেতাৰ ঘনিষ্ঠ ব্যক্তি বা সমৰ্থকসকলক প্ৰদান কৰা হয়, যাৰ ফলত জনসাধাৰণৰ অৰ্থৰ অপচয় হয়। ইয়াৰ উপৰিও, প্ৰতিপক্ষক দমন কৰিবলৈ মিছা গোচৰ, আইনৰ অপব্যৱহাৰ, আৰু কেতিয়াবা শাৰীৰিক আক্ৰমণৰ দৰে ঘটনাও সংঘটিত হয়। এনে পৰিস্থিতিয়ে ৰাজনীতিৰ নৈতিকতাৰ অৱক্ষয়ৰ এক ভয়াৱহ চিত্ৰ উপস্থাপন কৰে।

ৰাজনীতিৰ এই ব্যৱসায়ীকৰণে সমাজত বহু নেতিবাচক প্ৰভাৱ পেলাইছে। প্ৰথমতে, জনসাধাৰণৰ মাজত ৰাজনৈতিক নেতা আৰু দলৰ প্ৰতি আস্থাৰ অভাৱৰ সৃষ্টি হৈছে। বহু সচেতন নাগৰিকে এতিয়া ৰাজনীতিক এখন লেতেৰা খেল বুলি ভাবে, য’ত কেৱল স্বাৰ্থপৰায়ণ লোকসকলেহে জড়িত। ফলত ভোটদানৰ হাৰ হ্ৰাস পাইছে, আৰু যুৱ সমাজ ৰাজনীতিৰ পৰা আঁতৰি গৈছে। উদাহৰণস্বৰূপ, চহৰাঞ্চলৰ শিক্ষিত যুৱক-যুৱতীৰ মাজত নিৰ্বাচনত ভোটদানৰ প্ৰতি উদাসীনতা দেখা গৈছে, কাৰণ তেওঁলোকে ভাবে যে তেওঁলোকৰ ভোটে কোনো পৰিৱৰ্তন আনিব নোৱাৰে। দ্বিতীয়তে, জাতি, ধৰ্ম, আৰু অঞ্চলৰ ভিত্তিত বিভাজনৰ ৰাজনীতিয়ে সমাজত ঘৃণা, সন্দেহ, আৰু অনৈক্যৰ সৃষ্টি কৰিছে। এনে বিভাজনৰ ফলত সমাজৰ ঐক্য আৰু সমন্বয়ৰ ওপৰত নেতিবাচক প্ৰভাৱ পৰিছে, যিয়ে গণতন্ত্ৰৰ ভিত্তিক ক্ষতিগ্ৰস্ত কৰিছে।  

তথাপিও, এই সমস্যাবোৰৰ সমাধান অসম্ভৱ নহয়। ৰাজনীতিৰ এই অৱক্ষয় ৰোধ কৰিবলৈ এক সমন্বিত আৰু দীৰ্ঘম্যাদী প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰয়োজন। প্ৰথমতে, নিৰ্বাচনী প্ৰক্ৰিয়াত স্বচ্ছতা আৰু জৱাবদিহিতা বৃদ্ধি কৰিব লাগিব। ৰাজনৈতিক দলৰ পুঁজিৰ উৎস আৰু ব্যয়ৰ ওপৰত কঠোৰ নিৰীক্ষণৰ ব্যৱস্থা থাকিলে দুৰ্নীতিৰ মাত্ৰা হ্ৰাস পাব। উদাহৰণস্বৰূপ, নিৰ্বাচনী প্ৰচাৰৰ ব্যয়ৰ সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি আৰু তাৰ নিৰীক্ষণৰ বাবে এক স্বাধীন সংস্থা গঠন কৰিলে স্বচ্ছতা বৃদ্ধি পাব। দ্বিতীয়তে, শিক্ষাৰ মাধ্যমেৰে নাগৰিকৰ মাজত ৰাজনৈতিক সচেতনতা বৃদ্ধি কৰিব লাগিব। বিদ্যালয় আৰু মহাবিদ্যালয়ৰ পাঠ্যক্ৰমত নাগৰিকত্ব, নৈতিকতা, আৰু গণতান্ত্ৰিক দায়িত্বৰ শিক্ষা সন্নিবিষ্ট কৰিলে ভোটাৰসকলক সঠিক নেতা বাছনি কৰাত সহায় কৰিব। তৃতীয়তে, সংবাদ মাধ্যমক স্বাধীন আৰু নৈতিকভাৱে দায়িত্বশীল কৰি তুলিব লাগিব। মিছা সংবাদ আৰু অপপ্ৰচাৰৰ বিৰুদ্ধে কঠোৰ আইন প্ৰণয়ন কৰি সংবাদ মাধ্যমৰ বিশ্বাসযোগ্যতা পুনৰুদ্ধাৰ কৰা সম্ভৱ। চতুৰ্থতে, শিক্ষিত আৰু আদৰ্শবাদী যুৱ সমাজৰ ৰাজনীতিত সক্ৰিয় অংশগ্ৰহণৰ পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰিব লাগিব। যুৱক-যুৱতীসকলে ৰাজনীতিক এখন গঠনমূলক প্লেটফৰ্ম হিচাপে গ্ৰহণ কৰিলে নতুন ধাৰাৰ নেতৃত্বৰ উত্থান ঘটিব। শেষত, নিৰ্বাচনৰ সময়ত হিংসা, অপপ্ৰচাৰ, আৰু অপব্যয়ী কৌশলৰ বিৰুদ্ধে কঠোৰ আইন প্ৰণয়ন আৰু বাস্তৱায়নৰ বাবে শক্তিশালী নিৰ্বাচন আয়োগৰ ভূমিকা অতি জৰুৰী।

গণতন্ত্ৰৰ সৌন্দৰ্য হৈছে জনতাৰ হাতত থকা চূড়ান্ত ক্ষমতা। কিন্তু এই ক্ষমতাৰ সঠিক ব্যৱহাৰ নকৰিলে অযোগ্য নেতৃত্বই দেশৰ ভৱিষ্যতক অন্ধকাৰ কৰি তুলিব পাৰে। ৰাজনীতিৰ ব্যৱসায়ীকৰণৰ পৰা মুক্তি পাবলৈ প্ৰয়োজন এক সচেতনতা অভিযান, য’ত প্ৰতিজন নাগৰিকে ক’ব পাৰে—“আমি কেৱল উপভোক্তা নহয়, আমি সচেতন নাগৰিকো। তুমি নেতা হ’বলৈ বিচাৰিলে জনসেৱাৰ মনোভাৱ লৈ আহিবা।” যদি প্ৰতিজন ভোটাৰে নিজৰ ভোটৰ মূল্য উপলব্ধি কৰে, যুৱ সমাজে ৰাজনীতিত গঠনমূলক ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে, আৰু ৰাজনৈতিক দলসমূহে নৈতিক মানদণ্ড মানি চলে, তেতিয়া পুনৰ এখন আদৰ্শমূলক আৰু জনমুখী ৰাজনীতি গঢ়ি তোলা সম্ভৱ। এই পৰিৱৰ্তনৰ বাবে জনসাধাৰণ, ৰাজনৈতিক দল, আৰু প্ৰশাসনৰ সমন্বিত প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰয়োজন। কেৱল তেতিয়াহে ৰাজনীতিৰ প্ৰকৃত সংজ্ঞা পুনৰুদ্ধাৰ কৰি ইয়াক জনকল্যাণৰ মাধ্যম হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰা সম্ভৱ হ’ব।

 

টুৱাৰাম দত্ত

 

 

বেয়া খবৰৰ প্ৰতি আকৰ্ষণ আৰু ভাল খবৰৰ উপেক্ষা

 

মানৱ মনৰ এক স্বাভাৱিক প্ৰৱণতা হৈছে নেতিবাচক তথ্যৰ প্ৰতি অধিক আকৰ্ষিত হোৱা। মনোবিজ্ঞানৰ ভাষাত এই পৰিঘটনাক “নেগেটিভিটি বায়াছ” (Negativity Bias) বুলি কোৱা হয়। আমাৰ মগজুৱে বেয়া খবৰ বা সম্ভাৱ্য বিপদৰ প্ৰতি অধিক গুৰুত্ব দিয়ে, কাৰণ ই জীৱন ৰক্ষাৰ স্বাভাৱিক প্ৰক্ৰিয়াৰ অংশ। কিন্তু আধুনিক সমাজত এই প্ৰৱণতাই গণমাধ্যমৰ দ্বাৰা অতিৰঞ্জিত হৈ পৰিছে।

গণমাধ্যম আৰু সামাজিক মাধ্যমে বেয়া খবৰৰ প্ৰচাৰৰ জৰিয়তে অধিক দৰ্শক বা পাঠক আকৰ্ষণ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে। হত্যা, দুৰ্ঘটনা, কেলেঙ্কাৰী, বা বিবাহবহিৰ্ভূত সম্পৰ্কৰ দৰে সংবাদে আমাৰ মনোযোগ অধিক আকৰ্ষণ কৰে। ইয়াৰ বিপৰীতে, কোনোবা ব্যক্তিৰ সাফল্য, সমাজৰ ইতিবাচক কৰ্ম, বা সৰু সৰু সুখৰ মুহূৰ্তৰ খবৰবোৰ প্ৰায়ে গুৰুত্ব নাপায়। ফলত আমাৰ মনত এনে এক ধাৰণা গঢ়ি উঠে যে সমাজত কেৱল নেতিবাচক ঘটনাই ঘটি আছে। এই একপাক্ষিক দৃষ্টিভংগীয়ে আমাৰ মানসিক স্বাস্থ্যৰ ওপৰত বিৰূপ প্ৰভাৱ পেলায় আৰু সমাজৰ প্ৰতি আমাৰ বিশ্বাস হেৰাই যায়।

এবাৰ ভাবি চাবচোন।

আপুনি আজি বা বিগত সপ্তাহত কেইটা "ভাল খবৰ" আৰু কেইটা "বেয়া খবৰ" পঢ়িলে, বা শুনিবলৈ পালে?

দুৰ্ঘটনা, মাৰ্ডাৰ, প্লেন ক্ৰেশ্ব, পৰকীয়া, ৰাজনৈতিক দবৰা-দবৰি ইত্যাদি ২০-২৫ টা বাতৰি আপুনি জনা-নজনাকৈ যোৱাটো সপ্তাহত হজম কৰিবলগীয়া হ’ল।

তাৰ বিপৰীতে, অমুকে NEETত সৰ্বভাৰতীয় পৰ্যায়ত ৯৯.৮% পালে, এজনী ছোৱালীয়ে গুগলত চাকৰি পালে, তমুকত গল্প-পাঠ অনুষ্ঠানৰ আয়োজন কৰা হৈছিল- এনেকুৱা দুই চাৰিটা খবৰো আপুনি দেখা পালে, যিকেইটাই সিমান এটা গুৰুত্ব নাপালে।

প্লেন ক্ৰেশ্ব আৰু হনীমুন মাৰ্ডাৰটোৰ ওপৰত আপুনি চাৰি পাঁচ দিন খৰচ কৰিলে, বন্ধুৰ লগতো আলোচনা কৰিলে, ফেচবুকতো ষ্টেটাছ দিলে, ৰাতি শোওঁতেও চিন্তা কৰি থাকিল- ইচ, দুনীয়াখন কোন দিশে গৈ আছে বুলি!

এটা প্লেন ক্ৰেশ্ব বা হত্যাৰ খবৰে আমাৰ মনত গভীৰ ছাপ পেলায়। আমি এই খবৰৰ বিষয়ে বাৰে বাৰে পঢ়োঁ, বন্ধুৰ সৈতে আলোচনা কৰোঁ, সামাজিক মাধ্যমত শ্বেয়াৰ কৰোঁ, আনকি ৰাতি শুই থাকোঁতে এই চিন্তাই আমাক অশান্ত কৰে। ইয়াৰ বিপৰীতে, কোনোবাই NEETত ৯৯.৮% পোৱা বা গুগলত চাকৰি পোৱাৰ খবৰ আমি এবাৰ পঢ়ি "ভাল, বৰ ভাল!" বুলি কৈ পাহৰি যাওঁ। কিয় এনেকুৱা হয়? কাৰণ ভাল খবৰবোৰে আমাৰ মনত তেনেকৈ নাটকীয় প্ৰভাৱ নেপেলায়, আৰু মিডিয়াইও এই খবৰবোৰক তেনেকৈ প্ৰাধান্য নিদিয়ে।

মিডিয়াৰো এই ক্ষেত্ৰত এটা ডাঙৰ ভূমিকা আছে। সংবাদ মাধ্যমে জানে যে নেতিবাচক খবৰে বেছি দৰ্শক বা পাঠক আকৰ্ষণ কৰে। এটা দুৰ্ঘটনাৰ খবৰৰ পাছত "নতুন ভিডিঅ’ ফুটেজ" বা "আৰু এটা নতুন মোৰ"ৰ দৰে হেডলাইনৰ জৰিয়তে আমাৰ কৌতূহলক জীয়াই ৰাখে। ফলত, এটা বেয়া খবৰৰ পাছতো চাৰি-পাঁচ দিনলৈকে তাৰ "Follow-up" চলি থাকে। কিন্তু ভাল খবৰৰ ক্ষেত্ৰত এনে ধাৰাবাহিকতা খুব কমেই দেখা যায়। উদাহৰণস্বৰূপে, এজন ছাত্ৰই NEETত সফলতা লাভ কৰিলে সেই খবৰ এদিনৰ বাবেহে শিৰোনাম হৈ থাকে, তাৰ পাছত আমি তেওঁৰ পৰৱৰ্তী যাত্ৰা বা সফলতাৰ কাহিনীৰ বিষয়ে খুব কমেই শুনো।

 

এই পৰিস্থিতিৰ ফলত আমাৰ মনত এটা ধাৰণা গঢ় লৈ উঠে যে পৃথিৱীখন অধিক নেতিবাচকতাৰে ভৰা। আমি নিজেই প্ৰশ্ন কৰোঁ, "দুনীয়াখন কোন দিশে গৈ আছে?" কিন্তু আমি নিজে এই নেতিবাচক চক্ৰত অংশ লৈছোঁ বুলি কমেই ভাবোঁ।

আমি আমাৰ মনক এনেকৈয়ে প্ৰশিক্ষণ দি আহিছোঁ যে বেয়া খবৰৰ প্ৰতি বেছি মনোযোগ দিওঁ। আমি নিজেই নিজৰ চিন্তাধাৰাৰ দায়িত্ব ল’ব লাগিব। কিন্তু প্ৰশ্ন হ’ল, কেনেকৈ?

আমি সচেতনভাৱে ভাল খবৰ বিচাৰি পঢ়িবলৈ আৰু শুনিবলৈ চেষ্টা কৰিব পাৰোঁ। উদাহৰণস্বৰূপে, সামাজিক মাধ্যমত এনে পেজ বা গ্ৰুপ ফ’ল’ কৰিব পাৰোঁ যিবোৰে ইতিবাচক কাহিনী শ্বেয়াৰ কৰে। "Good News Network" বা "The Better India"ৰ দৰে প্লেটফৰ্মত এনে খবৰ পোৱা যায়। এই খবৰবোৰে আমাৰ মনত আশা আৰু প্ৰেৰণাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।

বেয়া খবৰ এটা পঢ়াৰ পাছত তাৰ ওপৰত অত্যধিক সময় খৰচ নকৰি আমি সচেতনভাৱে নিজকে প্ৰশ্ন কৰিব পাৰোঁ: "এই খবৰে মোৰ জীৱনত কিমান প্ৰভাৱ পেলাব?" বেছিভাগ ক্ষেত্ৰতে দেখা যায় যে এই খবৰবোৰৰ আমাৰ ব্যক্তিগত জীৱনৰ সৈতে কোনো প্ৰত্যক্ষ সম্পৰ্ক নাথাকে। তেনেহ’লে কিয় ইয়াক লৈ অত্যধিক চিন্তা কৰিব লাগে?

হুমায়ুন আহমেদৰ এটা উক্তি আছে: "কাৰো ভালবাসায় জীৱনত অনেক কিছু আহে যায়, কিন্তু কাৰো অবহেলাত সঁচাকৈয়ে কিছু আহে যায় না।" এই কথাষাৰ আমাৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতো প্ৰযোজ্য। আমি যদি ইতিবাচক কথা, সফলতাৰ কাহিনী, আৰু সৌন্দৰ্যৰ প্ৰতি মনোযোগ দিওঁ, তেনেহ’লে আমাৰ মনটোও সেই দিশে গঢ় লৈ উঠিব।

"আনক সমালোচনা কৰাৰ আগতে এবাৰ নিজকে ভালকৈ চাই লওঁ।" এইটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। আমি প্ৰায়ে সমাজৰ দোষ বিচাৰি থাকোঁ, কিন্তু নিজৰ অৱদানৰ কথা ভাবোঁ কম। যদি আমি নিজৰ চিন্তা আৰু কৰ্মক ইতিবাচক দিশত লৈ যাওঁ, তেনেহ’লে সমাজৰ প্ৰতিো আমাৰ দৃষ্টিভংগী সলনি হ’ব।

কেনেকৈ ভাল খবৰৰ প্ৰভাৱ বঢ়াব পাৰি?

শ্বেয়াৰ কৰক: যদি আপুনি কোনো ভাল খবৰ পঢ়িছে, তাক বন্ধু-বান্ধৱৰ সৈতে শ্বেয়াৰ কৰক। ফেচবুকত বা হোৱাটছএপত এটা ইতিবাচক প’ষ্ট দিয়ক। এইটোৱে আনকো ইতিবাচক চিন্তাৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত কৰিব।

আলোচনা কৰক: বেয়া খবৰৰ দৰে ভাল খবৰৰ বিষয়েও বন্ধুৰ সৈতে আলোচনা কৰক। উদাহৰণস্বৰূপে, কোনোবাই গুগলত চাকৰি পোৱাৰ খবৰ শুনিলে তেওঁৰ সফলতাৰ পৰা কি শিকিব পাৰি, সেই বিষয়ে কথা পাতক।

নিজৰ অৱদান: নিজৰ জীৱনতো কিছু ভাল কাম কৰক। যেনে, কোনো গল্প-পাঠ অনুষ্ঠানত অংশগ্ৰহণ কৰক, কাৰোবাক সহায় কৰক, বা কোনো সৰু সফলতা উদযাপন কৰক। এইবোৰে আপোনাৰ মনত ইতিবাচকতাৰ সৃষ্টি কৰিব।

"আগতে নিজকে নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ শিকি লওঁ।" এইটো আমি সকলোৱে মনত ৰাখিব লাগিব। আমাৰ মনৰ শান্তি আৰু সুখ আমাৰ নিজৰ হাতত। বেয়া খবৰৰ প্ৰতি আমাৰ আকৰ্ষণ স্বাভাৱিক হ’লেও, আমি সচেতনভাৱে ভাল খবৰৰ প্ৰতি মনোযোগ দি, ইতিবাচক চিন্তাধাৰা গঢ়ি তুলি, আৰু নিজৰ কৰ্মৰ জৰিয়তে সমাজত ইতিবাচক পৰিৱৰ্তন আনিব পাৰোঁ।

আমাৰ মন মগজুৰ গঠন আৰু সমাজৰ দিশ আমাৰ হাতত। আমি যদি আওকণীয়া হৈ থাকোঁ আৰু কেৱল বেয়া খবৰৰ প্ৰতি গুৰুত্ব দিওঁ, তেন্তে সমাজ নেতিবাচকতাৰ দিশে আগবাঢ়িব। কিন্তু যদি আমি সচেতন হৈ উঠি ইতিবাচক দিশৰ প্ৰতি মনোযোগ দিওঁ, তেন্তে আমি এক সুস্থ, সুষম, আৰু সমৃদ্ধ সমাজ গঢ়ি তুলিব পাৰোঁ। সচেতনতা, শিক্ষা, আৰু ইতিবাচক চিন্তাধাৰাৰ মাধ্যমেৰে আমি আমাৰ মন মগজুৰ গঠন সলনি কৰিব পাৰোঁ আৰু সমাজক সঠিক দিশত লৈ যাব পাৰোঁ। এই দায়িত্ব কেৱল ব্যক্তিৰ নহয়, সমগ্ৰ সমাজৰ। সকলোৰে সম্মিলিত প্ৰচেষ্টাৰে আমি এনে এক সমাজ গঢ়ি তুলিব পাৰোঁ, য’ত নৈতিকতা, বিশ্বাস, আৰু পৰস্পৰৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধাৰ ভিত্তিত সকলোৰে কল্যাণ সম্ভৱ হ’ব।

 "আমি অচেতন—দিয়োক নাথ জগাই।" আহক, আমি সকলোৱে এই জাগৰণৰ পথত আগবাঢ়ি যাওঁ। ভাল খবৰৰ প্ৰতি মৰম দি, নিজৰ মনক ইতিবাচকতাৰে ভৰাই, আৰু সমাজৰ প্ৰতি এটা নতুন দৃষ্টিভংগীৰে জীৱনটোক অধিক সুন্দৰ কৰি তোলো।

 

টুৱাৰাম দত্ত

 

 

 

উন্মাদনাৰ বিপদ

 

আবেগ মানুহৰ জীৱনৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংশ। ই আমাক প্ৰেৰণা দিয়ে, সম্পৰ্ক গঢ়ি তোলে আৰু সৃজনশীলতাৰ উৎস হয়। কিন্তু যেতিয়া আবেগৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ হেৰায়, তেতিয়া ই এক ভয়ংকৰ উন্মাদনাৰ ৰূপ লৈ উঠে যিয়ে ব্যক্তিৰ লগতে সমগ্ৰ সমাজক বিপদত পেলায়। এই উন্মাদনাই মানুহৰ যুক্তিবোধক গ্ৰাস কৰি লয়, আৰু ফলত বিভেদ, হিংসা আৰু অস্থিৰতাৰ সৃষ্টি হয়। সমাজৰ বান্ধোন ভাঙি পেলোৱা এনে ঘটনাৰ ইতিহাসত অসংখ্য উদাহৰণ আছে, যিবোৰে দেখুৱাই যে আবেগৰ অতিৰিক্ত প্ৰকাশ কিমান ভয়াৱহ হ'ব পাৰে। আবেগৰ এই অনিয়ন্ত্ৰিত প্ৰবাহে কেৱল ব্যক্তিগত জীৱনক নহয়, সমগ্ৰ সমাজৰ স্থিৰতাকো ধ্বংস কৰি পেলাব পাৰে, যাৰ ফলত অৰ্থনৈতিক, সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক ক্ষতিৰ সৃষ্টি হয় যি পিছলৈ দীৰ্ঘদিনলৈ অব্যাহত থাকে।

 

আবেগিক উন্মাদনাৰ স্বৰূপ বুজিবলৈ হ'লে প্ৰথমে ইয়াৰ মনোবৈজ্ঞানিক দিশটোলৈ চকু দিব লাগিব। মনোবিজ্ঞানীসকলে এইটোক 'মব মেনটালিটি' বা জনতাৰ মানসিকতা বুলি কয়, য'ত ব্যক্তিসকলে জনতাৰ মাজত নিজৰ স্বতন্ত্ৰ যুক্তিক হেৰুৱাই পেলায় আৰু সমূহীয়া আবেগৰ বশৱৰ্তী হৈ পৰে। এই পৰিস্থিতিত মানুহে এনে কাম কৰে যিটো সাধাৰণ অৱস্থাত কেতিয়াও নকৰিলেহেঁতেন। ফলত সমাজত বিদ্বেষৰ বীজ ৰোপিত হয়, যিয়ে পিছলৈ বিস্ফোৰক ৰূপ লৈ উঠে। এই মানসিকতাই মানুহক অন্ধভাৱে অনুসৰণ কৰিবলৈ বাধ্য কৰে, য'ত ব্যক্তিগত দায়িত্বৰ অনুভৱ হ্ৰাস পায় আৰু সমূহীয়া আবেগে প্ৰভুত্ব লাভ কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, ইতিহাসত দেখা গৈছে যে ধৰ্মীয় বা ৰাজনৈতিক আবেগে যেতিয়া উন্মাদনাৰ ৰূপ লয়, তেতিয়া ই সমাজৰ সামাজিক গাঁঠনিক চুৰমাৰ কৰি পেলায়। এনে উন্মাদনাই কেৱল হিংসাই নহয়, অৰ্থনৈতিক আৰু সাংস্কৃতিক ক্ষতিও সৃষ্টি কৰে, যাৰ পৰা উভতি আহিবলৈ বহু বছৰ লাগে। মনোবিজ্ঞানিকভাৱে ক'বলৈ গ'লে, এই উন্মাদনাত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে নিজৰ ব্যক্তিগত নৈতিকতাক অস্বীকাৰ কৰি সমূহীয়া আচৰণৰ অংশ হৈ পৰে, যিয়ে তেওঁলোকক অধিক নিৰ্দয় কৰি তোলে।

 

ইতিহাসৰ পাতত এনে বহু ঘটনা আছে যিবোৰে আবেগিক উন্মাদনাৰ ভয়ংকৰ পৰিণতি দেখুৱাইছে। সৰ্বাধিক উল্লেখযোগ্য উদাহৰণ হৈছে ১৯৪৭ চনত ভাৰতৰ দেশবিভাজন। ব্ৰিটিছ শাসনৰ অন্তৰ্গত ভাৰতবৰ্ষক দুখন স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰত বিভক্ত কৰাৰ ঘোষণাই ধৰ্মীয় উন্মাদনাক উত্তেজিত কৰিলে। হিন্দু আৰু মুছলমান সম্প্ৰদায়ৰ মাজত বিদ্বেষৰ জুই জ্বলি উঠিল, যিয়ে লক্ষ লক্ষ মানুহৰ জীৱন কাঢ়ি ল'লে। অনুমান কৰা হয় যে এই সংঘৰ্ষত প্ৰায় ২ লক্ষৰ পৰা ২০ লক্ষলৈকে মানুহৰ মৃত্যু হ'ল, আৰু ১২ৰ পৰা ২০ কোটিলৈকে লোক গৃহহীন হৈ পৰিল। পঞ্জাৱ আৰু বাংলাত ধৰ্মীয় উন্মাদনাই এনে ভয়ংকৰ ৰূপ ল'লে যে মানুহে পৰস্পৰক অমানুহিক নিৰ্যাতন কৰিলে – মহিলাসকলক ধৰ্ষণ কৰা হ'ল, শিশুসকলক হত্যা কৰা হ'ল, আৰু গাঁওসমূহ জ্বলাই দিয়া হ'ল। এই ঘটনাই কেৱল শাৰীৰিক ক্ষতি নহয়, মানসিক আঘাতো দিলে, যাৰ প্ৰভাৱ আজিও ভাৰত আৰু পাকিস্তানৰ সম্পৰ্কত দেখা যায়। এই উন্মাদনাক 'পাগলামিৰ বতাহ' বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে, যিয়ে যুক্তিৰ ঠাইত অন্ধ বিদ্বেষক প্ৰতিষ্ঠিত কৰিলে।

 

আন এক উদাহৰণ হৈছে ১৬৯২ চনৰ আমেৰিকাৰ চেলেম ডাইনী বিচাৰ। এই ঘটনাত ভয় আৰু অন্ধবিশ্বাসৰ আবেগে জনতাক উন্মাদ কৰি তুলিলে, ফলত নিৰ্দোষ মানুহক ডাইনী বুলি অভিযোগ কৰি হত্যা কৰা হ'ল। প্ৰায় ১৯ জনক ফাঁচি দিয়া হ'ল, আৰু ২০০ৰো অধিক লোকক অভিযোগ কৰা হ'ল, যাৰ ফলত সমাজত অবিশ্বাসৰ বায়ু বৈ গ'ল। এইটো মব মেনটালিটিৰ এক ক্লাচিক উদাহৰণ, য'ত আবেগে যুক্তিক জয় কৰিলে আৰু সমাজৰ ন্যায়বোধ নষ্ট হ'ল। একেদৰে ফৰাচী বিপ্লৱৰ সময়ত (১৭৮৯ চন) জনতাৰ আবেগিক উন্মাদনাই বাষ্টিল দুৰ্গ ধ্বংস কৰিলে, কিন্তু ইয়াৰ পিছত হোৱা হিংসাই লক্ষ লক্ষ জীৱন নাশ কৰিলে। এই বিপ্লৱত জনতাৰ উন্মাদনাই ৰাজনৈতিক পৰিৱৰ্তনৰ নামত অসংখ্য নিৰ্দোষক হত্যা কৰিলে, যিয়ে দেখুৱাই যে আবেগৰ অতিপাত প্রৱণতা কেনেকৈ ধ্বংসাত্মক হৈ উঠে।

 

ইতিহাসৰ আন এক ভয়ংকৰ উদাহৰণ হৈছে ১৯৯৪ চনৰ ৰৱাণ্ডাৰ নৰসংহাৰ। এই ঘটনাত হুটু সম্প্ৰদায়ৰ মাজত টুটচি সম্প্ৰদায়ৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰিত প্ৰপগেণ্ডাই আবেগিক উন্মাদনা সৃষ্টি কৰিলে, যাৰ ফলত ১০০ দিনৰ ভিতৰত প্ৰায় ১০ লক্ষ মানুহক হত্যা কৰা হ'ল। ৰেডিঅ'ৰ জৰিয়তে প্ৰচাৰিত ঘৃণামূলক বাৰ্তাই জনতাক উন্মাদ কৰি তুলিলে, যিয়ে দেখুৱাই যে প্ৰচাৰ মাধ্যমে কেনেকৈ আবেগক অস্ত্ৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰি নৰসংহাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। একেদৰে দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত নাজী জাৰ্মানীত ইহুদীসকলৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰিত প্ৰপগেণ্ডাই আবেগিক উন্মাদনা সৃষ্টি কৰিলে, যাৰ ফলত হ'ল'ক'ষ্টত প্ৰায় ৬০ লক্ষ ইহুদীক হত্যা কৰা হ'ল। নাজীসকলে প্ৰচাৰৰ জৰিয়তে ইহুদীসকলক অমানৱিক বুলি চিত্ৰিত কৰি জনতাৰ আবেগক উত্তেজিত কৰিলে, যিয়ে সমাজত অন্ধ ঘৃণাৰ সৃষ্টি কৰিলে। এইসমূহ ঘটনাই প্ৰমাণ কৰে যে আবেগৰ উন্মাদনাই সমাজৰ স্থিৰতাক কেনেকৈ বিপন্ন কৰে।

 

আধুনিক যুগতো এই সমস্যা অধিক তীব্ৰ হৈ উঠিছে, বিশেষকৈ সামাজিক মাধ্যমৰ উত্থানৰ লগে লগে। সামাজিক মাধ্যমে মিছা তথ্য বা উচতনিমূলক বক্তব্যক দ্ৰুতগতিত প্ৰচাৰ কৰে, যিয়ে মানুহৰ আবেগক উত্তেজিত কৰি বিদ্বেষ আৰু বিভাজন সৃষ্টি কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, ম্যানমাৰত ফেচবুকৰ জৰিয়তে ৰোহিঙ্গা মুছলমানসকলৰ বিৰুদ্ধে মিছা খবৰ প্ৰচাৰ কৰা হৈছিল, যিয়ে ২০১৭ চনত ভয়ংকৰ হিংসা সৃষ্টি কৰিলে আৰু ৭ লক্ষৰো অধিক লোকক উদ্বাস্তু কৰিলে। ফেচবুকৰ এলগৰিদমে এনে ঘৃণামূলক সামগ্ৰীক প্ৰচাৰ কৰি উন্মাদনাক বৃদ্ধি কৰিলে। আমেৰিকাত ২০২১ চনৰ জানুৱাৰী ৬ তাৰিখে কেপিটল হিলত হোৱা সংঘৰ্ষটো সামাজিক মাধ্যমৰ মিছা তথ্যই জনতাক উন্মাদ কৰি তুলিলে, যাৰ ফলত হিংসা আৰু মৃত্যু ঘটিল। শেহতীয়াকৈ ২০২৪ চনত যুক্তৰাজ্যত মিছা খবৰে সংঘৰ্ষৰ সৃষ্টি কৰিছে, য'ত অভিবাসীসকলক লক্ষ্য কৰি হিংসা কৰা হৈছে আৰু সামাজিক মাধ্যমে এই মিছা তথ্যক প্ৰচাৰ কৰি উন্মাদনাক বৃদ্ধি কৰিছে। ভাৰততো সামাজিক মাধ্যমে ধৰ্মীয় বিদ্বেষ প্ৰচাৰ কৰি সংঘৰ্ষৰ সৃষ্টি কৰিছে, যেনে ক'ভিড মহামাৰীৰ সময়ত মুছলমানসকলক ভাইৰাছ বুলি অভিযোগ কৰি হোৱা হিংসা, যিয়ে সমাজত বিদ্বেষ বৃদ্ধি কৰিলে। এনে পৰিস্থিতিত পাৰস্পৰিক বুজাবুজিৰ ঠাইত অবিশ্বাস আৰু শত্ৰুতাৰ জন্ম হয়, যিয়ে সমাজক অধিক বিভক্ত কৰে। ২০২৪-২০২৫ চনতো সামাজিক মাধ্যমত হিংসামূলক অপপ্ৰচাৰৰ প্ৰভাৱে যুৱকসকলৰ মাজত হিংসা বৃদ্ধি কৰিছে।

 

এইসমূহ ঘটনাই দেখুৱাই যে আবেগৰ নিয়ন্ত্ৰণ হেৰুৱাই দিলে সমাজৰ বাবে ই এক মহাবিপদ। ইয়াৰ পৰা ৰক্ষা পাবলৈ শিক্ষা, সচেতনতা আৰু যুক্তিবাদী চিন্তাৰ প্ৰসাৰ কৰিব লাগিব। সামাজিক মাধ্যমত মিছা তথ্যৰ বিৰুদ্ধে কঠোৰ নিয়ম আৰু পাৰস্পৰিক সংলাপৰ দ্বাৰা আমি এনে উন্মাদনাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰোঁ। তদুপৰি, মনোবিজ্ঞানিক শিক্ষাৰ জৰিয়তে মানুহক আবেগ নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ শিকাব লাগিব, যাতে সমাজত শান্তি বজাই ৰাখিব পৰা যায়। শেষত, আবেগক নিয়ন্ত্ৰণ কৰি যুক্তিৰ সৈতে মিলাই চলিলেহে সমাজ এখন শান্তিপূৰ্ণ আৰু সমৃদ্ধিশালী হ'ব পাৰে।

 

 

-      টুৱাৰাম দত্ত