কিতাপৰ ব্যৱসায়িক দিশ (অসমীয়া খৱৰ কাকতৰ ০২.০১.২০১৩ তাৰিখে প্রকাশিত)

আজি ভালেমান দিন ধৰি এটা কথা লক্ষ্য কৰি ভাল লাগিছে যে নতুন নতুন বহুত কিতাপ উন্মোচন হৈছে ৷ নতুন নতুন বহুত লেখকৰ আত্মপ্রকাশ হৈছে ৷ এইটো অসমীয়া ভাষা তথা সাহিত্যৰ বাবে সুখৰ খবৰ ৷ ফেচবুকৰ মাজৰ পৰাও ভালেকেইজনে একান্তমনে সাহিত্য চৰ্চা কৰি ছপা আকাৰত পুথি প্ৰকাশ কৰি অসমীয়া সাহিত্য জগতত খোজ দিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে ৷ এই ধৰণৰ প্রচেষ্টাই ভাষা-সাহিত্যৰ ভঁৰাল টনকিয়াল কৰাৰ উপৰিও এক ধৰণৰ বৌদ্ধিক বিপ্লবৰ সূচনা কৰিছে বুলিলে ভুল কোৱা নহব ৷ এইখিনিতে আমাৰ মনলৈ অহা কিছুমান কথা আলোচনা কৰাৰ হাবিয়াস কৰিছো ৷

লেখক এজনে কিতাপ এখন প্রকাশ কৰোতে ব্যৱসায়িক দিশটোও লক্ষ্য কৰা উচিত ৷ যথেষ্ট শ্রম, সময় আৰু মগজু খৰছ কৰি এখন কিতাপৰ যেতিয়া জন্ম হয় তেতিয়া তাৰ উচিত পাৰিশ্রমিক পোৱাটো  লেখকজনৰ বাবে অতি প্রয়োজনীয় কথা ৷ নিজৰ ভাত-কাপোৰৰ জোৰা নমৰাকৈ কোনোবাই ভাষা-সাহিত্যৰ চৰ্চা কৰিব সেইটো অন্ততঃ আজিৰ যুগত সম্ভৱপৰ নহয় ৷ কাজেই এখন কিতাপ প্রকাশৰ পিছত তাৰপৰা দুটা পইছা উপাৰ্জনৰ আশা কৰাটো এজন লেখকৰ বাবে পাপৰ কথা হব নোৱাৰে ৷

সেই অৰ্থত বিচাৰ কৰিলে আজিৰ বজাৰকেন্দ্ৰিক অৰ্থনীতিত কিতাপো এক ধৰণৰ পণ্য ৷ যিদৰে এবিধ পণ্য বজাৰত উলিয়াই দিয়াৰ আগতে বজাৰ বিশেষজ্ঞ সকলে প্রথমে নানান টা দিশ চালিজাৰি চাই লয়, সেইদৰে কিতাপ এখনৰো গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশবোৰ চাই-চিতিহে পাঠকৰ বাবে বজাৰত মুকলি কৰি দিয়া উচিত ৷ কিতাপ এখনৰ বিভিন্ন দিশ বুলিলে এটা নূ্ন্যতম সাহিত্যিক মানদণ্ডৰ কথা নিশ্চিতভাবে আহিব ৷ সেইটো সদ্যহতে পিছলৈ থৈ কিতাপ এখনৰ বাহ্যিক দিশটোৰ কথাও যদি ধৰা যায়, কিতাপ এখনৰ কাগজৰ গুণাগুণ, বেটুপাত, পৃষ্ঠাৰ সংখ্যা, বিষয়বস্তৰ লগত সঙ্গতি থকা বিভিন্ন আলোকচিত্র বা ৰেখাচিত্র আদিবিলাক নিশ্চিতভাবে বিচাৰ্য্যৰ বিষয় ৷ বজাৰ অৰ্থনীতিত packaging ৰ গুৰুত্ব অপৰিসীম ৷ পণ্য এবিধ যিমানেই ৰংচঙীয়া হয় সিমানেই তাৰ বিক্রিও বাঢ়ি যায় ৷ কিতাপ এখনৰ ক্ষেত্রতো মনোমোহা বেটুপাত, সুন্দৰ উচ্চ মানদণ্ডৰ কাগজ আদিয়ে বিক্রি বঢ়োৱাৰ ক্ষেত্রত সহায় কৰে ৷ গতিকে নৱীন লেখক এজনে নিজৰ কিতাপ খনৰ ক্ষেত্রত এই দিশ বোৰত গুৰুত্ব দিবই লাগিব ৷ সদ্য উন্মোচিত ভালেকেইখন কিতাপৰ ক্ষেত্রত এই দিশ বোৰ আওকাণ কৰা যেন ধাৰনা হয় ৷ বিশেষকৈ নিম্ন মানদণ্ডৰ কাগজ আৰু সাধাৰণ পৰ্যায়ৰ বেটুপাত পাঠকৰ বাবে আকৰ্ষণীয় নহয় ৷

ইয়াৰ পিছতে আহিলে পন্যবিধৰ অৰ্থাৎ কিতাপ এখনৰ সম্ভ্যাৱ্য বজাৰ খনৰ কথা ৷ বজাৰ অৰ্থনীতিত এবিধ পন্যৰ বজাৰ অধ্যয়ন যথেষ্ট গুৰুত্বপূৰ্ণ ৷ সম্ভ্যাৱ্য কিতাপ খনৰ বিক্রি কেনেকুৱা হব তাৰ এটা আগতীয়া ধাৰণা থকাটো মুঠেই বেয়া কথা নহয় ৷ কিয়নো গাঁথিৰ ধন ভাঙি ছপা খৰচৰ যোগাৰ কৰা, অধ্যয়ন আৰু পৰিশ্রম জড়িত থকা কিতাপখনৰ পৰা এটা নির্দিষ্ট পৰিমানৰ ধন লেখক জনৰ হাতলৈ আহিবই লাগিব ৷ এতিয়া কিতাপ খনৰ বজাৰ বু্লিলে পোন প্রথমেই আহিব লেখক জনৰ “বজাৰ মূ্ল্য” কিমান ? যিসকল অতি জনপ্রিয় লেখক সেই সকলৰ ইতিমধ্যেই এখন প্রতিষ্ঠিত বজাৰ থাকে ৷ গতিকে তেখেত সকলৰ কিতাপৰ বিক্রিলৈ সিমান চিন্তা কৰিবলগীয়া নাথাকে ৷ কিন্তু নৱীন লেখক সকলৰ বেলিকা যিসকলৰ “বজাৰ মূ্ল্য” প্রায় শূণ্য তেখেত সকলে কিদৰে আগবাঢ়িব ৷ যিহেতু তেখেত সকল নৱীন, পাঠক সমাজৰ আস্থাভাজন হোৱা, পাঠকৰ মন জয় কৰা সিমান সহজ নহয় ৷

গতিকে এই ক্ষেত্রত এক নির্দিষ্ট পৰিমাণৰ বিজ্ঞাপনৰ কথা নিশ্চয় আহি পৰে ৷ কিন্ত বিজ্ঞাপনৰ ক্ষেত্রতো যথেষ্ট টকা-শিকাৰ কথা জড়িত আছে ৷ আৰু কেৱল বিজ্ঞাপনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিয়েই কিতাপ এখনৰ বিক্রি বাঢ়িব বুলি আশা কৰি থকাটোও ভুল হব ৷ গতিকে নৱীন লেখক এজনে কিতাপ এখন বজাৰত উলিয়াই দিয়াৰ আগতে নিজৰ “বজাৰ মূ্ল্য” বঢ়াবলৈ চেষ্টা কৰাটোহে উচিত কথা হব ৷

ইয়াৰ বাবে বিভিন্ন কাকত-আলোচনী আদিত নিয়মীয়াকৈ লিখাৰ অভ্যাস কৰাটো অতি প্রয়োজনীয় ৷ ফেচবুকৰ বিভিন্ন গোটত নিয়মীয়াকৈ লিখি থকাটোও বেয়া কথা নহয় ৷ বিভিন্ন মাধ্যমত নিজৰ লেখা নিয়মীয়াকৈ প্রকাশ হৈ থাকিলেহে লেখক জন পাঠকৰ দৃষ্টিলৈ আহিব আৰু এটা নির্দিষ্ট “বজাৰ মূ্ল্য” গঢ়ি উঠিব ৷

অলপতে প্রকাশিত ভালেকেইখন কিতাপৰ ক্ষেত্রত লেখককেইজন এই দিশ টোৰ প্রতি সচেতন যেন অনুভৱ নহল ৷ যেনে তেনে নিজৰ নামৰ লগত এখন কিতাপৰ নাম জড়িত হওঁক, নিজৰ চিনাকি আত্মীয়-কুটুম্ব,বন্ধু-বৰ্গৰ মাজত বাঃ বাঃ বাঢ়ক, লেখক হিচাপে কোনো কোনো ক্ষেত্রত অহৈতুকী সুবিধা লাভ হওক ইত্যাদি কাৰক বোৰহে যেন কিতাপ প্রকাশৰ ক্ষেত্রত তেখেতসকলক আগ্রহী কৰি তুলিছিলে ৷ তেখেত সকলৰ কিতাপৰ সাহিত্যিক মানদণ্ড বিচাৰ কৰাৰ যোগ্যতা আমাৰ নাই ৷ কিন্তু নিয়মীয়াকৈ কাকত-আলোচনী আদিত লিখিলে যিহেতু একোজন সম্পাদকৰ কলমৰ খোঁচৰ মাজেদিহে লেখাবোৰ প্রকাশ পায় গতিকে তেনে এটা প্রক্রিয়াৰ মাজেৰে উঠি অহা লেখক সকলৰ বিশ্বাসযোগ্যতা নিশ্চয় সকলোৰে আগত হব ৷ লেখক হিচাপে কিতাপ প্রকাশ কৰি আত্ম-প্রকাশৰ গ্লেমাৰ, আৱেগ আদিৰে হয়তু খন্তেকিয়া জনপ্রিয়তা পাব পৰা যায়, কিন্তু সি চিৰস্হায়ী নহয় ৷

গতিকে আমাৰ সামান্য জ্ঞানেৰে অনুভৱ কৰা কথাবোৰ হ’ল কিতাপ এখন প্রকাশ কৰাৰ আগতে নিজকে কমবেছি পৰিমানে পাঠক সমাজৰ মাজত প্রতিষ্ঠা কৰাটো অতি প্রয়োজনীয় ৷ কিতাপ এখনৰ কাগজৰ গুণাগুণ, বেটুপাত, পৃষ্ঠাৰ সংখ্যা আদিবিলাকৰ এটা নির্দিষ্ট মানদণ্ড থকা উচিত ৷ কমবেছি পৰিমানে বিজ্ঞাপনৰ ব্যৱস্হা কৰি বিক্রি বঢ়োৱাৰ চেষ্টাও বাঞ্চনীয় ৷ কিতাপ এখন প্রকাশ কৰোতে ব্যৱসায়িক সফলতাটো অতিশয় দৰকাৰী ৷

টুৱাৰাম দত্ত   

২৪ / ১২ / ২০১২

tuwaramdutta@gmail.com