চৰকাৰী কাৰ্যালয়ত অসমীয়া ভাষাৰ প্ৰচলন (প্ৰৱন্ধ)

( অসমীয়া খবৰ কাকতৰ ৩০-১১-২০১২ তাৰিখত প্ৰকাশিত )

আৱেগিক হৈ আমি সকলোৱেইটো মাজে-সময়ে ছিঞৰি থাকো, অসমৰ চৰকাৰী-বেচৰকাৰী কাৰ্যালয়বোৰত অসমীয়াভাষাৰ প্ৰচলন হ’ব লাগে ৷ সকলো ধৰণৰ কাম-কাজ অসমীয়াত হ’ব লাগে ৷ ‘অসম সাহিত্য সভা’,আছুৰ দৰে বহুতো জাতীয়তাবাদী সংগঠনেও মাজে-সময়ে এই বিষয়ত বেছ কিছু সৰৱ হৈ আলোড়ন তোলা দেখা যায় ৷ কিন্তু দিন বাগৰাৰ লগে লগে মৌন হৈ পৰা আমি সকলোবোৰেই সমগ্ৰ বিষয়টোক কিয় এক শ্ল’গানৰ পৰ্য্যায়ৰ পৰা বাস্তৱ-সন্মত প্ৰয়োগৰ পৰ্য্যায়লৈ নিব পৰা নাই তাৰ চিন্তা কৰিবলৈ আহৰি পাইছোনে ? এনে কি জটিলতা বা বাধা আছে যাৰ বাবে অসমৰ চৰকাৰী-বেচৰকাৰী কাৰ্যালয়বোৰত অসমীয়াভাষাৰ প্ৰচলন এতিয়াও এলাগী ?

          যুক্তিৰ খাতিৰতে মানি লোৱা হ’ল এই ক্ষেত্ৰত চৰকাৰৰ সদিচ্ছাৰ অভাৱ ৷ হওতে অসমীয়াভাষাৰ প্ৰচলনৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰয়োজনীয় চৰকাৰী নিৰ্দেশনা আছে, কিন্তু তাৰ প্ৰয়োগৰ ক্ষেত্ৰত চৰকাৰৰ ভূমিকা সন্দেহজনক ৷ চৰকাৰৰ ওপৰ খাপৰ বিষয়া সকলো এই ক্ষেত্ৰত ঘাই অন্তৰায় ৷ যিহেতু সৰহসংখ্যক উচ্চ-পদস্হ বিষয়াই হ’ল অনা-অসমীয়া আই.এ.এছ, গতিকে তেওঁলোকৰ পৰা এই বিষয়ত গভীৰ তথা গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ আশা কৰাটোও ভুল হ’ব ৷ আমি কব বিচৰা নাই যে অনা-অসমীয়া বাবেই তেওঁলোকে অসম তথা অসমীয়াক ভাল নাপায়,আমাৰ কথা হ’ল মাতৃভাষাৰ প্ৰয়োগৰ প্ৰতি আমাৰ নিজৰ যি ধৰনৰ আন্তৰিক তাড়না (intensity) থাকিব, সমপৰ্য্যায়ৰ তাড়না তেওঁলোকৰ পৰা আশা কৰাটো ভুল হ’ব ৷

          কিন্তু সদিচ্ছা বা তাড়না থাকিলেই যিকোনো এটা কাম বাস্তৱত পৰিণত কৰিব নোৱাৰি ৷ বিভিন্ন ধৰণৰ প্ৰায়োগিক বাধা স্তৰে স্তৰে অতিক্ৰম কৰি আগবাঢ়িব পাৰিলেহে কোনো এটা কামৰ সফল পৰিসমাপ্তি হয় ৷ আমাৰ অসমীয়াভাষাৰ, কাৰ্যালয়বোৰত  প্ৰচলনৰো নিশ্চয় কিছুমান জটিলতা বা প্ৰায়োগিক বাধা আছে ৷ যাৰ বাবে সকলো ধৰণৰ কাম-কাজ এতিয়াও অসমীয়াত হোৱাটো অলীক সপোনেই হৈ আছে ৷

          দৰাচলতে চৰকাৰী কাৰ্য্যালয় বোৰৰ ফাইলৰ ভাষা আমাৰ সাহিত্যৰ ভাষাতকৈ বহু পৰিমাণে পৃথক ৷ ইংৰাজৰ দিনৰ পৰা চলি অহা আমাৰ প্ৰশাসন তন্ত্ৰটোত বহুত কথাৰেই সুৰ আৰু ঠাঁচ সৰ্ব-সাধাৰনৰ মাজত প্ৰচলিত কথাবতৰা বা লিখিত সাহিত্যতকৈ যথেষ্ট বেলেগ ৷ চৰকাৰী কাৰ্য্যালয়ৰ ফাইলৰ ভাষাৰ এটা নিজস্ব ঠাঁচ বা ষ্টাইল আছে ৷ গতিকে এজন কৰ্মচাৰীয়ে বা বিষয়াই ফাইলত টোকা লিখোতে সচৰাচৰ ব্যৱহৃত ভাষাতকৈ সেই নিৰ্দিষ্ট ঠাঁচটোত লিখাটোত জৰুৰী হৈ পৰে,লাগিলে সি ইংৰাজীতেই লিখক বা অসমীয়াতেই লিখক ৷ যিহেতু কাৰ্য্যালয় বোৰত আজি অতদিনে ইংৰাজীৰ সঘন ব্যৱহাৰ হৈ আহিছে,গতিকে ইংৰাজীৰ অফিচিয়েল ষ্টাইল এটা গঢ় লৈ ইতিমধ্যেই কৰ্মচাৰীজগতৰ মন-মগজু অধিকাৰ কৰি নিকপ-কপীয়াকৈ হৈ বহি আছে ৷ তাৰ তুলনাত অসমীয়া ভাষা এতিয়াও তেনেই চালুকীয়া অৱস্হাত ৷ আচলতে অসমীয়া ভাষাৰ অফিচিয়েল ষ্টাইল এটা এতিয়াও গঢ় লৈ উঠা নাই ৷ উদাহৰন স্বৰুপে তলৰ বাক্যটোলৈকে মন কৰক ৷ This is for your information & necessary action ৷ এই বাক্যটোৰ অসমীয়াত তৰ্জমা লিখিবলৈ হ’লে,শদিয়াৰ জনে লিখিব এটা আৰু ধুবুৰীৰ জনে লিখিব বেলেগ এটা ৷ গতিকে,কাৰ্য্যালয়ৰ টোকাবোৰৰ এটা সম-মানদণ্ডৰ ষ্টাইল গঢ় লৈ উঠাটো অতিশয় জৰুৰী ৷ কিন্তু এই কাম কৰিব কোনে ?

আমি যিমান দূৰ জানো অসমৰ মহাবিদ্যালয় পৰ্য্যায়ত  অসমীয়া ভাষাৰ প্ৰচলন আৰম্ভ কৰিবলৈ আনুমানিক ৭০’ চনমানত চৰকাৰে যেতিয়া সিদ্ধান্ত লয়,তেতিয়া প্ৰয়াত ড:ভবেন্দ্ৰনাথ শইকীয়াক মূৰব্বী ৰূপে লৈ বিশ্ব-বিদ্যালয় পৰ্য্যায়ত এখন পাঠ্য-পুথি প্ৰণয়ন সমিতি গঠন কৰিছিল ৷ সেই সমিতিয়ে দিনে-নিশাই কঠোৰ পৰিশ্ৰম কৰি মহাবিদ্যালয় পৰ্য্যায়ৰ অজস্ৰ মূল্যৱান কিতাপ অসমীয়ালৈ অনুবাদ কৰাৰ লগে লগে পাঠ্য শিকণ-গ্ৰহণ প্ৰক্ৰিয়াত কিছুমান শব্দ বা বাক্য-গাঠঁনি কেনেধৰণৰ হ’ব তাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল ৷ এটা শব্দ বিজ্ঞান শাখা আৰু কলা শাখা দুয়োটাতে বেলেগ বেলেগ ধৰণে অনুদিত হৈছিল ৷ যেনে Neutral শব্দটো বিজ্ঞান শাখাত ‘উদাসীন’ আৰু কলা শাখাত ‘নিৰপেক্ষ’ বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ হৈছিল ৷ সেই সমিতিৰ পৰামৰ্শ বা নীতি-নিৰ্দেশনা অনুসৰিয়েই বৰ্তমানো অসমীয়া শিক্ষাদান প্ৰক্ৰিয়াৰ ব্যৱস্হাটো পৰিচালিত হৈ আহিছে ৷ 

আমাৰ মতে বৰ্তমান অৱস্হাটো চৰকাৰে অসমীয়া ভাষাৰ অফিচিয়েল ষ্টাইল এটা গঢ় দিবলৈ জনা-বুজা ব্যক্তি সকলক লৈ এখন সমিতি গঠন কৰিব লাগে ৷ সেই সমিতিয়ে বিভিন্ন বিষয় চালি-জাৰি চাই অসমীয়াৰ “কাৰ্য্যালয়ৰ ভাষা” –ৰ এটা সৰ্বসন্মত ৰূপ দিবলৈ কাম কৰিব ৷ তেনেহলে শদিয়া-ধুবুৰী সকলোতে এটা নিৰ্দিষ্ট ঠাঁচৰ কাৰ্য্যালয়ৰ ভাষাৰ প্ৰচলন হ’ব ৷ অন্তত: প্ৰায়োগিক জটিলতাখিনি দূৰ হ’ব ৷

-টুৱাৰাম দত্ত   

ৰাজগড় ৰোড , গুৱাহাটী

১০ / ১১ / ২০১২

tuwaramdutta@gmail.com